«Αυτή τη στιγμή σε λιγότερο από 8-9 χρόνια δεν βλέπουμε αισθητή βελτίωση, αυτό που βλέπουμε είναι ουσιαστικά βελτίωση των δημοσιονομικών μας. Πρέπει για 8-9 χρόνια από τώρα να συνηθίσουμε, να σφίξουμε το ζωνάρι, γιατί τα πράγματα είναι πάρα πολύ άσχημα», παρατήρησε ο οικονομολόγος Χρήστος Πιτέλης σχετικά με την κατάσταση της χώρας, σημειώνοντας ότι αυτή τη στιγμή ο υπουργός Οικονομικών είναι ότι καλύτερο έχει η χώρα στον τομέα αυτόν.
Όπως είπε ο κ. Πιτέλης, «η προσπάθεια που γίνεται τώρα είναι να βρεθεί μια λύση, η οποία ικανοποιεί τους εσωτερικούς περιορισμούς εκλογικής φύσης και συγχρόνως το πρόβλημα της βιωσιμότητας του χρέους και της Ελλάδας και άλλων χωρών. Κατά συνέπεια αυτή η προσπάθεια που γίνεται είναι να βρεθεί μια μέση συμβιβαστική λύση. Αυτή θα έχει τη μορφή της μείωσης των επιτοκίων για παράδειγμα, της μείωσης των κερδών της ΕΚΤ κλπ. Δεν υπάρχει απ’ ότι φαίνεται διάθεση για μια ριζοσπαστική λύση που αντιμετωπίζει το πρόβλημα μόνιμα, και η μόνη περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο ήταν να γίνει μια γενναία μείωση του χρέους, για παράδειγμα και ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας των χωρών που μας έχουν δανείσει να δεχθούν να μειωθεί το χρέος. Αυτό δεν είναι απλά πως ικανοποιεί όλους. Διαιωνίζει το πρόβλημα μέχρι να βρεθούν άλλες λύσεις. Και οι άλλες λύσεις μπορεί να είναι πολλές, δυστυχώς, σε αυτή τη φάση. Μπορεί να είναι η συνειδητοποίηση εκ μέρους κάποιων εκ των δανειστών ότι πλέον δεν έχουν λόγο να διατηρούν την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι υπάρχει η δυνατότητα κάποιος να σκεφτεί ότι οι ίδιοι μπορούν να αποχωρήσουν και σε κάποιους ίσως να υπάρχει η ελπίδα ότι η παγκόσμια οικονομία θα γυρίσει με τέτοιο τρόπο που να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα από μόνο του».
«Η ουσία του θέματος είναι ότι αυτή τη στιγμή, με τα μέτρα που λαμβάνονται με την κρίση και τη λιτότητα που υπάρχει, η επίδραση στο χρέος είναι τέτοια που δεν είναι βιώσιμο. Σκεφτείτε ότι εμφανιστήκαμε με ένα χρέος, ακόμα και όταν εμφανίστηκαν τα λεγόμενα αληθινά στοιχεία, 156% του ΑΕΠ, και τώρα πλέον, μετά από 3 χρόνια ταλαιπωρίας μιλάμε για 190%, και δανεισμών με ρήτρες πλέον ξένης νομοθεσίας. Δηλαδή αν εκείνο τον καιρό λέγαμε ότι δεν είμαστε σε θέση να πληρώσουμε και κηρύσσαμε πτώχευση, δεν ήμασταν υποχρεωμένοι, δεν μπορούσε κανείς να μας ζητήσει να πληρώσουμε το χρέος μας. Σε αυτή τη φάση, επειδή τα νέα δάνεια είναι σε ρήτρα Βρετανικού δικαίου, μπορεί κάλλιστα κάποιος να τα διεκδικήσει ακόμα και αν έχεις κηρύξει πτώχευση. Είμαστε σε μια κατάσταση που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Εξαρτόμαστε σε μεγάλο βαθμό από άλλους. Είναι ατυχής κατάσταση», ανέφερε.
«Δεν υπάρχει καλό σενάριο»
Όπως είπε ο κ. Πιτέλης, «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καλό σενάριο. Υπάρχει μια επιλογή από κακά σενάρια. Όπως εξελίσσονται τα πράγματα σήμερα δεν υπάρχει λιγότερο κακό σενάριο. Αυτό που υπάρχει είναι η πιθανότητα να βρούνε γύρω στα 50-60 δις για να μειωθεί το χρέος μέσω αυτών των εμμέσων τρόπων μείωσης, που είναι και λογικοί και δίκαιοι. Αυτές οι λύσεις θα περιορίσουν λίγο το πρόβλημά μας μέχρι να δούμε τι άλλο μπορεί να γίνει. Το κακό είναι ότι εξαιτίας της φοβερής πίεσης που υπάρχει στο θέμα της αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, δεν υπάρχει δυνατότητα ακόμα και από τα ικανότατα στελέχη, όπως σας είπα αυτή τη στιγμή ο Στουρνάρας είναι ότι καλύτερο θα μπορούσαμε να είχαμε στη θέση που είναι, όμως ο χρόνος είναι τόσο πιεστικός, και η προσοχή στραμμένη στα μέτρα για να πάρουμε τη δόση, που δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή στα αναπτυξιακά θέματα. Ούτε από εμάς, ούτε από τους δανειστές που έπρεπε να μας βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Χωρίς ανάπτυξη δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Η ανάπτυξη δεν είναι τόσο τραγικό και δύσκολο πράγμα που να μη γίνεται. Εδώ οι επιχειρηματίες από μόνοι τους κάνουν εξαιρετική δουλειά κλπ. Το μόνο που χρειάζονται είναι κανείς να μην ανακατεύεται στα πόδια τους και μια βοήθεια, κάποια πληροφόρηση ή τι μπορούν να κάνουν στις εξαγωγικές αγορές. Σε αυτά τα θέματα κάνουμε πολύ λίγα. Κάπου πρέπει να καθίσουμε να πάρουμε μια αναπνοή».
«Εγώ, με τον κ. Σημίτη είχαμε φτιάξει τη νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ελλάδα, η οποία όλα όσα είχαμε πει, και όλοι όσοι είχαν εμπλακεί σε αυτή την ιστορία, 500-1000 άτομα, με clusters, με δίκτυα επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα, περιλαμβανομένης και της Καβάλας με το cluster μαρμάρου, ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια, δεν συνεχίστηκε και δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Δεν υλοποιήθηκε για τους γνωστούς ελληνικούς λόγους, δηλαδή ότι οι επιδοτήσεις αντί να πηγαίνουν σε υγιείς επιχειρήσεις, πήγαιναν σε ημετέρους, επειδή ουσιαστικά λόγω των προβλημάτων της δημόσιας διοίκησης τα ξέρουμε. Όταν πριν 15 χρόνια ολοκληρώσαμε αυτή τη στρατηγική, υπήρξαν 15 χρόνια για να υλοποιηθεί. Δεν μιλάμε μόνο για τα 3 τελευταία χρόνια. Μιλάμε για 15 χρόνια. Το 1997 ανακοινώθηκε από τη Β. Παπανδρέου ότι αυτή είναι η στρατηγική μας μέχρι το 2006 και θα τα κάνουμε αυτά. Δεν έγινε τίποτα. Δεν κατηγορώ ούτε τους πολιτικούς, αλλά όταν 15 χρόνια αργότερα μου ζήτησε η κα Κατσέλη να αναλάβω τον ΕΟΜΜΕΧ, είδα πως από αυτά επί 15 χρόνια δεν είχε προχωρήσει τίποτα. Οπότε ξεκινήσαμε ξανά. Το θέμα της ανάπτυξης δεν έχει αντιμετωπιστεί. Στο θέμα της ανταγωνιστικότητας της χώρας δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα. Κατά συνέπεια, με μακροοικονομικά μέτρα με μείωση του χρέους, με λιτότητα, με μείωση των ελλειμμάτων κλπ, το μόνο που γίνεται είναι νοικοκύρεμα. Το νοικοκύρεμα έπρεπε να γίνει, αλλά δεν μπορείς να το κάνεις σε στιγμές κρίσης. Το νοικοκύρεμα το κάνεις όταν είσαι σε ανάπτυξη», σημείωσε.
Ανέφερε μάλιστα πως «εξ’ ορισμού τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Αν θέλετε το αισιόδοξο σενάριο, είναι ότι σε 7 -8 χρόνια θα είμαστε καλύτερα γιατί οι τιμές θα έχουν πέσει τόσο χαμηλά και οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι και οι επιχειρήσεις της χώρας θα έχουν πέσει τόσο πολύ που θα αγοραστούν όλα για ένα κομμάτι ψωμί. Όταν τα αγοράσουν οι ξένοι για ένα κομμάτι ψωμί θα έχουν κίνητρο να ασκήσουν πίεση στο πολιτικό σύστημα να βελτιώσει το θεσμικό πλαίσιο και να πάρει εκείνα τα μέτρα που θα βοηθήσουν την επιχειρηματικότητα».
«Υπάρχουν δύο τρόποι να αναπτυχθείς. Ο ένας είναι να αναλάβεις τα του οίκου σου και να κάνεις τη δουλειά σου σωστά και να δημιουργήσεις ανάπτυξη, και ο άλλος είναι να καταρρεύσεις, ώστε όταν φτάσουν οι τιμές σε τέτοιο επίπεδο που θα αγοράσει κάποιος, αυτός ο κάποιος να αναλάβει την ανάπτυξη για σένα. Η κατάσταση που ισχύει αυτή τη στιγμή είναι η δεύτερη. Πολλοί την εκμεταλλεύονται. Κάποιοι προσπαθούν να την αξιοποιήσουν», τόνισε και κατέληξε πως «έχω μια μικρή ελπίδα, επειδή βασίζομαι στις ικανότητες ορισμένων ατόμων ότι αν πάρουμε αυτή την αναπνοή από το δάνειο, ίσως μετά δοθεί μια έμφαση σε αναπτυξιακά μέτρα. Ωστόσο για να λειτουργήσουν τα αναπτυξιακά θέλουν έναν ελάχιστο ορίζοντα πενταετίας. Δύο χρόνια για να μπουν σε μια σειρά και τρία χρόνια για να αρχίσουν να αποδίδουν. Αυτή τη στιγμή σε λιγότερο από 8-9 χρόνια δεν βλέπουμε αισθητή βελτίωση, αυτό που βλέπουμε είναι ουσιαστικά βελτίωση των δημοσιονομικών μας. Πρέπει για 8-9 χρόνια από τώρα να συνηθίσουμε, να σφίξουμε το ζωνάρι, γιατί τα πράγματα είναι πάρα πολύ άσχημα».
Όπως είπε ο κ. Πιτέλης, «η προσπάθεια που γίνεται τώρα είναι να βρεθεί μια λύση, η οποία ικανοποιεί τους εσωτερικούς περιορισμούς εκλογικής φύσης και συγχρόνως το πρόβλημα της βιωσιμότητας του χρέους και της Ελλάδας και άλλων χωρών. Κατά συνέπεια αυτή η προσπάθεια που γίνεται είναι να βρεθεί μια μέση συμβιβαστική λύση. Αυτή θα έχει τη μορφή της μείωσης των επιτοκίων για παράδειγμα, της μείωσης των κερδών της ΕΚΤ κλπ. Δεν υπάρχει απ’ ότι φαίνεται διάθεση για μια ριζοσπαστική λύση που αντιμετωπίζει το πρόβλημα μόνιμα, και η μόνη περίπτωση να γίνει κάτι τέτοιο ήταν να γίνει μια γενναία μείωση του χρέους, για παράδειγμα και ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας των χωρών που μας έχουν δανείσει να δεχθούν να μειωθεί το χρέος. Αυτό δεν είναι απλά πως ικανοποιεί όλους. Διαιωνίζει το πρόβλημα μέχρι να βρεθούν άλλες λύσεις. Και οι άλλες λύσεις μπορεί να είναι πολλές, δυστυχώς, σε αυτή τη φάση. Μπορεί να είναι η συνειδητοποίηση εκ μέρους κάποιων εκ των δανειστών ότι πλέον δεν έχουν λόγο να διατηρούν την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι υπάρχει η δυνατότητα κάποιος να σκεφτεί ότι οι ίδιοι μπορούν να αποχωρήσουν και σε κάποιους ίσως να υπάρχει η ελπίδα ότι η παγκόσμια οικονομία θα γυρίσει με τέτοιο τρόπο που να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα από μόνο του».
«Η ουσία του θέματος είναι ότι αυτή τη στιγμή, με τα μέτρα που λαμβάνονται με την κρίση και τη λιτότητα που υπάρχει, η επίδραση στο χρέος είναι τέτοια που δεν είναι βιώσιμο. Σκεφτείτε ότι εμφανιστήκαμε με ένα χρέος, ακόμα και όταν εμφανίστηκαν τα λεγόμενα αληθινά στοιχεία, 156% του ΑΕΠ, και τώρα πλέον, μετά από 3 χρόνια ταλαιπωρίας μιλάμε για 190%, και δανεισμών με ρήτρες πλέον ξένης νομοθεσίας. Δηλαδή αν εκείνο τον καιρό λέγαμε ότι δεν είμαστε σε θέση να πληρώσουμε και κηρύσσαμε πτώχευση, δεν ήμασταν υποχρεωμένοι, δεν μπορούσε κανείς να μας ζητήσει να πληρώσουμε το χρέος μας. Σε αυτή τη φάση, επειδή τα νέα δάνεια είναι σε ρήτρα Βρετανικού δικαίου, μπορεί κάλλιστα κάποιος να τα διεκδικήσει ακόμα και αν έχεις κηρύξει πτώχευση. Είμαστε σε μια κατάσταση που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα. Εξαρτόμαστε σε μεγάλο βαθμό από άλλους. Είναι ατυχής κατάσταση», ανέφερε.
«Δεν υπάρχει καλό σενάριο»
Όπως είπε ο κ. Πιτέλης, «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καλό σενάριο. Υπάρχει μια επιλογή από κακά σενάρια. Όπως εξελίσσονται τα πράγματα σήμερα δεν υπάρχει λιγότερο κακό σενάριο. Αυτό που υπάρχει είναι η πιθανότητα να βρούνε γύρω στα 50-60 δις για να μειωθεί το χρέος μέσω αυτών των εμμέσων τρόπων μείωσης, που είναι και λογικοί και δίκαιοι. Αυτές οι λύσεις θα περιορίσουν λίγο το πρόβλημά μας μέχρι να δούμε τι άλλο μπορεί να γίνει. Το κακό είναι ότι εξαιτίας της φοβερής πίεσης που υπάρχει στο θέμα της αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος, δεν υπάρχει δυνατότητα ακόμα και από τα ικανότατα στελέχη, όπως σας είπα αυτή τη στιγμή ο Στουρνάρας είναι ότι καλύτερο θα μπορούσαμε να είχαμε στη θέση που είναι, όμως ο χρόνος είναι τόσο πιεστικός, και η προσοχή στραμμένη στα μέτρα για να πάρουμε τη δόση, που δεν δίνεται η απαραίτητη προσοχή στα αναπτυξιακά θέματα. Ούτε από εμάς, ούτε από τους δανειστές που έπρεπε να μας βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Χωρίς ανάπτυξη δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Η ανάπτυξη δεν είναι τόσο τραγικό και δύσκολο πράγμα που να μη γίνεται. Εδώ οι επιχειρηματίες από μόνοι τους κάνουν εξαιρετική δουλειά κλπ. Το μόνο που χρειάζονται είναι κανείς να μην ανακατεύεται στα πόδια τους και μια βοήθεια, κάποια πληροφόρηση ή τι μπορούν να κάνουν στις εξαγωγικές αγορές. Σε αυτά τα θέματα κάνουμε πολύ λίγα. Κάπου πρέπει να καθίσουμε να πάρουμε μια αναπνοή».
«Εγώ, με τον κ. Σημίτη είχαμε φτιάξει τη νέα βιομηχανική στρατηγική για την Ελλάδα, η οποία όλα όσα είχαμε πει, και όλοι όσοι είχαν εμπλακεί σε αυτή την ιστορία, 500-1000 άτομα, με clusters, με δίκτυα επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα, περιλαμβανομένης και της Καβάλας με το cluster μαρμάρου, ξεκίνησε αυτή η προσπάθεια, δεν συνεχίστηκε και δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Δεν υλοποιήθηκε για τους γνωστούς ελληνικούς λόγους, δηλαδή ότι οι επιδοτήσεις αντί να πηγαίνουν σε υγιείς επιχειρήσεις, πήγαιναν σε ημετέρους, επειδή ουσιαστικά λόγω των προβλημάτων της δημόσιας διοίκησης τα ξέρουμε. Όταν πριν 15 χρόνια ολοκληρώσαμε αυτή τη στρατηγική, υπήρξαν 15 χρόνια για να υλοποιηθεί. Δεν μιλάμε μόνο για τα 3 τελευταία χρόνια. Μιλάμε για 15 χρόνια. Το 1997 ανακοινώθηκε από τη Β. Παπανδρέου ότι αυτή είναι η στρατηγική μας μέχρι το 2006 και θα τα κάνουμε αυτά. Δεν έγινε τίποτα. Δεν κατηγορώ ούτε τους πολιτικούς, αλλά όταν 15 χρόνια αργότερα μου ζήτησε η κα Κατσέλη να αναλάβω τον ΕΟΜΜΕΧ, είδα πως από αυτά επί 15 χρόνια δεν είχε προχωρήσει τίποτα. Οπότε ξεκινήσαμε ξανά. Το θέμα της ανάπτυξης δεν έχει αντιμετωπιστεί. Στο θέμα της ανταγωνιστικότητας της χώρας δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα. Κατά συνέπεια, με μακροοικονομικά μέτρα με μείωση του χρέους, με λιτότητα, με μείωση των ελλειμμάτων κλπ, το μόνο που γίνεται είναι νοικοκύρεμα. Το νοικοκύρεμα έπρεπε να γίνει, αλλά δεν μπορείς να το κάνεις σε στιγμές κρίσης. Το νοικοκύρεμα το κάνεις όταν είσαι σε ανάπτυξη», σημείωσε.
Ανέφερε μάλιστα πως «εξ’ ορισμού τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Αν θέλετε το αισιόδοξο σενάριο, είναι ότι σε 7 -8 χρόνια θα είμαστε καλύτερα γιατί οι τιμές θα έχουν πέσει τόσο χαμηλά και οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι και οι επιχειρήσεις της χώρας θα έχουν πέσει τόσο πολύ που θα αγοραστούν όλα για ένα κομμάτι ψωμί. Όταν τα αγοράσουν οι ξένοι για ένα κομμάτι ψωμί θα έχουν κίνητρο να ασκήσουν πίεση στο πολιτικό σύστημα να βελτιώσει το θεσμικό πλαίσιο και να πάρει εκείνα τα μέτρα που θα βοηθήσουν την επιχειρηματικότητα».
«Υπάρχουν δύο τρόποι να αναπτυχθείς. Ο ένας είναι να αναλάβεις τα του οίκου σου και να κάνεις τη δουλειά σου σωστά και να δημιουργήσεις ανάπτυξη, και ο άλλος είναι να καταρρεύσεις, ώστε όταν φτάσουν οι τιμές σε τέτοιο επίπεδο που θα αγοράσει κάποιος, αυτός ο κάποιος να αναλάβει την ανάπτυξη για σένα. Η κατάσταση που ισχύει αυτή τη στιγμή είναι η δεύτερη. Πολλοί την εκμεταλλεύονται. Κάποιοι προσπαθούν να την αξιοποιήσουν», τόνισε και κατέληξε πως «έχω μια μικρή ελπίδα, επειδή βασίζομαι στις ικανότητες ορισμένων ατόμων ότι αν πάρουμε αυτή την αναπνοή από το δάνειο, ίσως μετά δοθεί μια έμφαση σε αναπτυξιακά μέτρα. Ωστόσο για να λειτουργήσουν τα αναπτυξιακά θέλουν έναν ελάχιστο ορίζοντα πενταετίας. Δύο χρόνια για να μπουν σε μια σειρά και τρία χρόνια για να αρχίσουν να αποδίδουν. Αυτή τη στιγμή σε λιγότερο από 8-9 χρόνια δεν βλέπουμε αισθητή βελτίωση, αυτό που βλέπουμε είναι ουσιαστικά βελτίωση των δημοσιονομικών μας. Πρέπει για 8-9 χρόνια από τώρα να συνηθίσουμε, να σφίξουμε το ζωνάρι, γιατί τα πράγματα είναι πάρα πολύ άσχημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου