Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2014

Ο Πλούτωνας ο γενειοφόρος στο ψηφιδωτό στην Αμφίπολη;

Ο δαφνοστεφανομένος γενειοφόρος άνδρας ίσως και να είναι ο Πλούτωνας και όχι ό ένοικος του Τάφου στην Αμφίπολη. Μεγάλες ομοιότητες στην απεικόνιση παρουσιάζει η γνωστή ως «Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα», με το ψηφιδωτό που βρέθηκε στον Τάφο του Λόφου Καστά στην Αμφίπολη .

Ένα εξαιρετικής τέχνης ψηφιδωτό ήρθε στο φως από τους αρχαιολόγους στον Τάφο της Αμφίπολης σύμφωνα με τις φωτογραφίες που έδωσε στην δημοσιότητα το υπουργείο Πολιτισμού. Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που συναντάμε αυτή την απεικόνιση με τον γενειόφορο άνδρα πάνω σε άρμα με λευκά άλογα και ψυχοπομπό τον Ερμή. Όπως μπορείτε να διακρίνεται στις δύο παρακάτω εικόνες η παράσταση που εμφανίζεται στο ψηφιδωτό της Αμφίπολης παρουσιαζει πανομοιότυπα χαρακτηριστικά με αυτές. Στην δεύτερη εικόνα  συναντάμε αγγείο που φιλοξενείται στο Βρετανικό Μουσείο και το οποίο χρονολογείται στο 370-350 π.Χ. Δηλαδή είναι προγενέστερο από την μέχρι τώρα επικρατούσα χρονολόγηση του Τάφου στην Αμφίπολη (325 - 300 πχ)

Όπως θα παρατηρήσετε και στις τρεις απεικονίσεις ο Γενειοφόρος και δαφνοστεφανομένος άνδρας είναι ο Πλούτωνας ενώ επίσης και στις τρεις απεικονήσεις ο Ερμής φοράει ακριβώς το ίδιο καπέλο . Στο ψηφιδωτό δεν απεικονίζεται η γυναικεία μορφή που στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι η Περσεφόνη αφού δεν έχει αποκαλυφθεί πλήρως και ενδέχεται εάν η ανασκαφή αποκαλύψει το υπόλοιπο ψηφιδωτό να την δούμε στο δεξί χέρι του Πλούτωνα

Ερυθρόμορφος καλυκωτός κρατήρας του Ζωγράφου της Ιλίου Πέρσεως, περίπου 370-350 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο.

Η συγκεκριμένη εικόνα όμως δεν υπάρχει μόνο στο αγγείο αυτό αλλά και στους Βασιλικούς Τάφους στην Βεργίνα

Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα στο εσωτερικό του ομώνυμου συλημένου κιβωτιόσχημου βασιλικού τάφου στη Βεργίνα, 366 π.Χ.

Στον βόρειο μακρό τοίχο εικονίζεται ένα θέμα ιδιαίτερα κατάλληλο για ταφικό μνημείο, η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Άδη, τον θεό του κάτω κόσμου Ο γενειοφόρος θεός ανεβαίνει βιαστικά στο άρμα έχοντας στο δεξί του χέρι το βασιλικό σκήπτρο και τα χαλινάρια των αλόγων, ενώ κρατάει ταυτόχρονα σφιχτά με το αριστερό τον κορμό της ημίγυμνης κόρης, πιάνοντας με την παλάμη το στήθος της. Η κόρη στρέφεται προς τα πίσω, τεντώνοντας το σώμα και τα χέρια της σε μια μάταιη προσπάθεια να ξεφύγει. Μπροστά από το άρμα τρέχει ο Ερμής, με το κηρύκειο στο υψωμένο δεξί του χέρι. Επάνω αριστερά, σε ανοιχτό γαλάζιο φόντο που πιθανότατα δηλώνει τον ουρανό, διακρίνονται τρεις ακτίνες που ξεκινούν από μια πορτοκαλιά κηλίδα. Με αυτό τον τρόπο αποδίδεται ο κεραυνός που στέλνει ο Δίας για να δείξει ότι αποδέχεται τη βίαιη πράξη του αδελφού του. Πίσω από το άρμα μια νεαρή γυναίκα, φίλη της Περσεφόνης, τρομαγμένη από όσα βλέπει, γονατίζει υψώνοντας τα χέρια. Στον ανατολικό στενό τοίχο βλέπουμε μια καθιστή γυναίκα ντυμένη με χιτώνα και με ένα μεγάλο σκούρο ιμάτιο, που καλύπτει ολόκληρο το σώμα μαζί με το κεφάλι της· η στάση της δείχνει περίσκεψη και θλίψη, και μπορούμε επομένως να την ταυτίσουμε με τη θεά Δήμητρα, τη μητέρα της Περσεφόνης, που θρηνεί για την εξαφάνιση της κόρης της. Στον νότιο μακρό τοίχο εικονίζονται τρεις, καθιστές επίσης, γυναικείες μορφές, που ίσως είναι οι Μοίρες. Πολλές ομοιότητες με την τοιχογραφία της Βεργίνας παρουσιάζει η απεικόνιση της αρπαγής της Περσεφόνης σε ένα ψηφιδωτό του 2ου αιώνα μ.Χ. από τη Ρώμη, για το οποίο από παλιά ορισμένοι μελετητές είχαν υποθέσει ότι αντιγράφει, περισσότερο ή λιγότερο πιστά, έναν πίνακα που είχε φιλοτεχνήσει ο ζωγράφος του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα π.Χ. Νικόμαχος ο Θηβαίος. Γνωρίζουμε ότι ο πίνακας αυτός είχε μεταφερθεί στη Ρώμη και φυλασσόταν στο Καπιτώλιο. Η σύγκριση με το ψηφιδωτό της Ρώμης οδήγησε τους αρχαιολόγους στη σκέψη ότι η τοιχογραφία της Βεργίνας θα μπορούσε να είναι έργο, αν όχι του ίδιου του Νικομάχου, τουλάχιστον ενός μαθητή του ή ενός καλλιτέχνη που είχε δουλέψει κοντά του. Δεν μένει παρά να αποκαλυφθεί και το υπόλοιπο ψηφιδωτό που κατά πάσα πιθανότητα θα μας φέρει στο φως την Περσεφόνη επάνω στο άρμα του Πλούτωνα

(Πηγή: www.dikaiologitika.gr)

Δεν υπάρχουν σχόλια: